COĞRAFİ İŞARETLİ DENİZLİ LEBLEBİSİ

Nükleer Teknikler Kullanılarak Leblebilik Nohut Islahı Projesi

Proje Paydaşları

Neden Bu Proje

Leblebinin hammaddesi olan nohut Bölgemizde ve Anadolu’da yaygın olarak yetiştirilirken çeşitli hastalık ve değişen iklim koşulları nohutun üretimini olumsuz etkilemiştir. Buna bağlı olarak son yıllarda nohut ithalatının arttığı gözlemlenmiştir.

Denizli Ticaret Borsası leblebi imalatıyla iştigal olan üyelerinden gelen talepler doğrultusunda sektörün ihtiyacı olan iklim koşullarına adaptasyonu yüksek, makinalı hasada uygun, antraknoza, diğer hastalıklara ve zararlılara dayanıklı, kalite ve yüksek verimli nohut tohumu geliştirmek için çalışmalara başlamıştır.

Proje Süreci

Denizli Ticaret Borsası ilk etapta yukarıda sayılan nedenleri tespit etmek için 6 Nisan 2016 tarihinde sektör temsilcileri ve paydaşları ile bir araya geldi. Yapılan çalıştay neticesinde sektörün ihtiyaçları belirlendi.

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Denizli Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ve Denizli Ticaret Borsası “Nükleer Teknikler Kullanılarak Leblebilik Nohut Islahı Projesi” protokolünü imzalayarak 8 sene sürecek, 160.000 TL bütçeye sahip proje hayata geçti.

Proje kapsamında kurulan ekip; Denizli’de nohut ekim alanlarında incelemelerde bulunmuştur. Leblebi sektörü tarafından talep edilen nohut çeşitlerinin bulundukları ekolojilerdeki durumu ve performansı incelenerek, yürütülecek olan proje çalışmasında kullanılacak kriterler belirlenmiştir. Tavas Beyaz, Yeşilova Beyaz, Uşak Kırmızı, Sarı-98 çeşitleriyle deneme ekimleri başlamıştır.

2017’de Burdur Yeşilova, Uşak ve Tavas bölgelerinde Atom Enerjisi Kurumu’nda ışınlanan tohumların deneme ekimleri başladı. Farklı dozlarla ışınlanan tohumların gelişim süreci yakından takip edildi. Deneme ekimleri süresince sektörün istediği nitelikteki tohumlar seçildi. Seçilen tohumlar bir sonraki sene tekrar ekildi. Böylece tohumların kalitesi arttırıldı.

2020 yılında Denizli Ticaret Borsası’nda bir araya gelen proje paydaşları ve Denizli Ticaret Borsası üyeleri proje çıktısı olan nohutları inceleyerek proje sürecini değerlendirdi. Denizli Ticaret Borsası üyelerinin görüşleri doğrultusunda seçilen nohut tohumlarının ekimi devam etmektedir.

Nohut Projesi Haberi

Denizli Ticaret Borsası’nın yürüttüğü Leblebilik Nohut Tohumu Geliştirme Projesinde sona yaklaşıldı.

Artık Leblebi üretimine uygun 3 yeni Nohut çeşidimiz var

Denizli Ticaret Borsası (DTB), Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu- Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (TENMAK NÜKEN), Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün işbirliği ile 2016 yılında başlayan “Nükleer Teknikler Kullanılarak Leblebilik Nohut Islahı” projesinde sona yaklaşılıyor.

6 yıldır Uşak Ulubey, Burdur Yeşilova ve Denizli Tavas’ta proje kapsamında yapılan deneme üretimleri nihayet başarıya ulaştı. Bu üretimlerden elde edilen çeşitlerden üç tohum adayı belirlendi.

Seçilen bu üç çeşit Sarı Leblebi ve Beyaz Leblebi imalatına son derece uygundur. Artık bu Nohut türlerinin tescilini alıp piyasaya sunarak çiftçilerimiz ile buluşacak.

Son olarak 9-10 Ağustos 2021 tarihinde Tavas’ta gerçekleşen hasada katılan Denizli Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Tefenlili;

 “Bilindiği üzere Leblebi imalatı ilimiz için büyük öneme sahip ama bölgemizde Leblebilik nohut üretimi, bitkilerdeki hastalıklardan dolayı maalesef yapılamıyordu. Leblebi imalatçılarımız, Leblebilik nohudu ya ülkemizdeki başka illerden ya da yurtdışından tedarik ediyordu.

Bu soruna kesin çözüm bulmak için 2016 yılında dört kurum bir araya gelerek leblebi sektörünün ihtiyacı olan, kolay işlem görebilen, hastalıklara karşı dayanıklı, verimi yüksek ve iklim koşullarına uygun nohut tohumları geliştirmek için yola çıktık. Altı yıllık süreçte proje içerinde yer alan tüm kurumlarımızla uyum içerisinde çalışarak Uşak Ulubey, Burdur Yeşilova ve Denizli Tavas’ta deneme ekimleri, uygun tohum seçme çalışmaları yaptık.

Bugün hedefimize bir adım daha yaklaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Yıllardır yapılan deneme artık sonuç verdi. Elde ettiğimiz üç tohum türü ile Sarı Leblebi ve Beyaz Leblebi imalatçılarımızın Hammadde Nohut ihtiyacını çözeceğiz.

Türkiye’nin leblebi ihtiyacının yüzde yetmişini karşılayan İlimiz artık leblebinin hammaddesi olan Nohut için üretim merkezi olacak. Leblebinin İlimiz ve üyelerimiz için ne kadar önemli olduğunun farkındayız. Denizli Ticaret Borsası olarak bu önemli çalışmada hem arazide hem de laboratuvar ortamında bizlere destek olan Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu- Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü temsilcisi Zafer SAĞEL’e, Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Sabri ÇAKIR ve ekibine, Denizli İl Tarım ve Orman Müdürü Yılmaz Erkaya’ya ve görevli arkadaşlara teşekkürlerimi sunuyorum” dedi.

Tavas’ta yapılan hasada Denizli Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim TEFENLİLİ, Tavas Ticaret Odası Başkanı Saffet İNAMLIK, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu- Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü temsilcisi Zafer SAĞEL, Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Sabri ÇAKIR, Tarla Bitkileri Bölüm Başkanı Dr. Evren Atmaca ve görevli personeller katıldı.

Leblebilik Nohutun Faydaları Nelerdir?

A, C, E vitaminleri ve potasyum, kalsiyum gibi vitaminler ile demir, sodyum, bakır gibi mineraller içerir.
Bağırsakları düzenler.
Bağışıklığı güçlendirir.
Meme kanseri ve osteopoza karşı korur.
Sindirim sisteminin düzenlenmesinde etkilidir.
Kan şekerinin kontrolünde etkilidir.